De financiële markten staan deze week (wederom) volledig in het teken van de ECB en de Fed. Van de Fed wordt vrijwel zeker geacht dat zij woensdagavond kenbaar zullen maken dat de rente wordt verhoogd. Bij de ECB zal het stimuleringsbeleid wederom tegen het licht worden gehouden.

Fed

Woensdag besluit de centrale bank naar verwachting dat de rente in de VS omhoog gaat met 25 basispunten. Vooral de toelichting van Yellen zal belangrijk zijn. Hoe zal het rentebeleid er in 2018 uit zien? De meningen hierover zijn verdeeld. De Fed zelf heeft in het verleden aangegeven dat het de rente in drie stappen van 25 basispunten wil verhogen. Goldman Sachs gaat een stap verder en voorspelt 4 verhogingen in 2018.

ECB

Eind oktober halveerde de ECB de omvang van het steunprogramma. Vanaf volgend jaar zal de centrale bank voor ‘maar’ 30 miljard euro per maand aan schuldpapier opkopen. Het opkoopprogramma zal in september worden geëvalueerd en mogelijk verlengd.

De roep om onderhand volledig te stoppen met het opkooprogramma wordt steeds groter. Zo liet Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), afgelopen week weten dat de ECB na september volgend jaar moet stoppen met het opkopen van schuldpapier. Knot is niet de enige die pleit voor einde van het opkoopprogramma. Ook de president van de Duitse Bundesbank, Jens Weidmann heeft al vaker voorgesteld om het monetaire experiment van de ECB te beëindigen.

Volatilieit

Door de bijeenkomsten van de centrale banken zal de volatiliteit van zowel de euro als de dollar toenemen. Eind deze week moet er een duidelijker beeld ontstaan van het monetaire beleid van beide centrale banken. Voor goud en zilver betekent dit dat we pas na woensdagavond (flinke) bewegingen gaan zien.

Je kan er niet meer omheen: de Bitcoin domineert samen met een aantal andere cryptomunten de media. De ene na de andere all time high wordt geslecht. Ondertussen nemen de zorgen onder toezichthouders en experts ook steeds verder toe.

De Bitcoin wordt voornamelijk geroemd om de technologie achter de virtuele munt, de Blockchain. De technologie zal volgens een nieuwe film van Jonathan Ross onze manier van leven veranderen. Bekijk hieronder de korte film.

Dinsdag schreven we nog dat vanuit een technisch oogpunt goud boven de prijs van $1.265 per troy ounce moest blijven om een kans te maken op een uitbraak boven de $1.300 per troy ounce. Enkele uren later daalde de goudprijs onder de grens van dit belangrijke steunpunt door een dump van goudgedekte contracten.

De reden hiervoor is een dump van goudgedekte contracten met omgerekend een waarde van $1,5 miljard. De goudprijs daalde tot $1.263,23 per troy ounce waarna deze zich herstelde en op het moment van schrijven net boven de belangrijke grens staat op $1.267,66 per troy ounce.

De goudprijs noteert op dit moment de laagste prijs in 4 maanden tijd. Desondanks is de goudprijs dit jaar gestegen met 10% uitgedrukt in dollars. De prestatie van goud uitgedrukt in euro’s dit jaar is wat dat betreft wat minder positief met een daling van -3,4%.

Goudmanipulatie?

Gebeurtenissen waarbij grote hoeveelheden goudfutures worden gedumpt op de markt zijn niet vreemd. Al jaren gaan er stemmen op dat er voornamelijk op de futuremarkten zowel de goud- als zilverprijs worden gemanipuleerd. Door het dumpen van enorme hoeveelheden goud en zilver wordt feitelijk zowel de goud- als zilverprijs gedrukt.

In het verleden hebben we vaker soortgelijke gebeurtenissen gezien waarbij grote hoeveelheden goud en/of zilver worden gedumpt. Goudgoeroe Willem Middelkoop heeft er een interessant stuk over geschreven op RTL-Z.

De Republikeinen in de Senaat zijn er donderdagavond niet in geslaagd om een stemming door de Senaat te loodsen over de belastinghervormingen van Trump. Op het laatste moment is de stemming uitgesteld.

Het belastingplan van Trump zou de grootste hervorming zijn in het belastingstelsel van de VS in tientallen jaren. Een van de belangrijkste pijlers uit het plan is het verlagen van de vennootschapsbelasting, iets wat Amerikaanse bedrijven honderden miljoenen dollars aan besparingen zou opleveren.

Door deze besparing loopt de staatskas inkomsten mis. Het mislopen van deze inkomsten zou moeten worden gecompenseerd door middel van extra investeringen van bedrijven. Wat zou resulteren in meer banen en meer uitgaven. Echter gelooft niet iedereen in deze redenering, waaronder een groep Republikeinen.

Donderdag kregen de tegenstanders bijval nadat onafhankelijke belastingexperts van het Congres berekenden dat het begrotingstekort inderdaad zou blijven oplopen. De groep die dwars ligt op dit moment eist een extra clausule in de wet die de garantie geeft dat de belastingen weer kunnen verhoogd zodra blijkt dat het begrotingstekort oploopt door de nieuwe plannen.

Republikeinen

De Republikeinen hebben op dit moment 52 van de 100 zetels in de Senaat. Desondanks liggen zeker 3 Republikeinen dwars. Aangevoerd onder Bob Corker, een felle tegenstander van de belastingplannen van Trump.

Republicans Senators are working hard to pass the biggest Tax Cuts in the history of our Country. The Bill is getting better and better. This is a once in a generation chance. Obstructionist Dems trying to block because they think it is too good and will not be given the credit!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 1 december 2017

Door het uitstel staan de Republikeinen onder grote druk. Na het dramatisch verlopen vervangingsprogramma voor Obamacara wil Trump koste wat kost een andere grote verkiezingsbelofte doordrukken. Vanmiddag gaat de Senaat weer verder met het behandelen van het dossier. Inmiddels heeft Trump via Twitter al geprobeerd het vuurtje op te stoken door de schuld bij de Democraten te leggen.

Deze week staat voornamelijk in het teken van de stemming van de Senaat over de Amerikaanse belastinghervorming. Deze stemming zal het verdere verloop van de markten in het laatste kwartaal van 2017 bepalen. De toenemende onzekerheid over de vraag of er überhaupt een belastinghervorming komt, wanneer deze in werking zal treden én wat deze exact zal inhouden, houdt de financiële markten al een aantal weken in haar greep.

Op 9 november bracht de Senaat haar versie van de hervormingsplannen naar buiten. De tekst van de Senaat en de tekst van het Huis van Afgevaardigden vertonen flinke verschillen. Vooral op punten als het terugbrengen van het aantal belastingvoordelen en de voorgestelde flat tax. Ook het tijdschema waarin de hervormingen moeten worden uitgevoerd verschilt behoorlijk: het Huis van Afgevaardigden wil de hervorming in 2018 laten ingaan, terwijl de Senaat pas in 2019 hiermee wil beginnen.

Het Huis van Afgevaardigden sprak zich op 16 november uit over het voorstel. De Senaat is nu aan zet en zal donderdag aanstaande stemmen over de hervormingen. Mocht de Senaat (waar de Republikeinen een krappe meerderheid hebben) zijn tekst goedkeuren, dan dient er wederom onderhandeld te worden. De teksten van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden dienen dan ‘met elkaar in overeenstemming te worden gebracht’ om te kunnen worden opgenomen in de begroting voor 2017/2018. Dit dient vóór 15 december te gebeuren. De tijd dringt dus behoorlijk.

Andere belangrijke gebeurtenissen deze week

Naast de stemming van de Senaat verschijnen deze week ook andere belangrijke cijfers. Zo krijgen we woensdag het voorlopige inflatiecijfer over november in Duitsland. Donderdag is het inflatiecijfer aan de beurt voor Europa. Op dezelfde dag verschijnt ook het ‘core PCE deflator’ uit de VS, een inflatiecijfer waar de Fed aandachtig naar zal kijken.

Een andere belangrijke gebeurtenis op donderdag is de OPEC vergadering. Het gerucht gaat dat de OPEC de productiebeperking wil verlengen. Deze loopt nu tot April 2018, maar wordt mogelijk verlengd tot het einde van 2018.

Tot afgelopen kwartaal, had ’s werelds grootste hedgefonds Bridgewater Associates, nog nooit een positie in goud genomen. Dit veranderde echter in het tweede kwartaal van 2017 toen Bridgewater 577.264 aandelen GLD kocht ter waarde van $68,1 miljoen. Daarnaast werden er ook IAU aandelen gekocht ter waarde van $36,8 miljoen.

Bridgewater Associates wordt gerund door Ray Dalio. In augustus van dit jaar deed Dalio een opmerkelijke uitspraak. Hij stelde dat beleggers tussen de 5% à 10% van hun vermogen moeten omzetten in goud. Zijn uitspraak was gebaseerd op toegenomen spanningen tussen de VS en Noord-Korea.

“When it comes to assessing political matters (especially global geopolitics like the North Korea matter), we are very humble. We know that we don’t have a unique insight that we’d choose to bet on. We can also say that if the above things go badly, it would seem that gold (more than other safe haven assets like the dollar, yen and treasuries) would benefit, so if you don’t have 5-10% of your assets in gold as a hedge, we’d suggest you relook at this. Don’t let traditional biases, rather than an excellent analysis, stand in the way of you doing this.”

– Ray Dalio – Bridgewater Associates

En dat is precies wat Dalio zelf deed. Het grootste hedgefonds ter wereld heeft haar goudposities in het derde kwartaal van dit jaar flink uitgebreid. De positie in GLD, de grootste goud ETF ter wereld, nam toe met 575%. De andere positie, die in IAU, werd verdrievoudigd en steeg met 266%.

Bridgewater Associates heeft inmiddels een positie van 3,8 miljoen aandelen in GLD. Daarnaast bezit het hedgefonds ook 11,2 miljoen aandelen in IAU. Binnen het hedgefonds is de positie in GLD de vier na grootste positie in de beleggingsportefeuille.

Goud als safe haven

Goud staat algemeen bekend als een safe haven. Desondanks is het edelmetaal in veel beleggingsportefeuilles niet terug te vinden. Wanneer professionele beleggers besluiten om goud op te nemen in de beleggingsportefeuille, wordt vaak gekozen voor ETF’s die de prijs van fysiek goud volgen. Echter zullen – wanneer er een échte crisissituatie uitbreekt – niet alle aandeelhouders fysiek goud uitgekeerd krijgen uit de ETF’s. Simpelweg omdat er lang niet zoveel fysiek goud op de markt beschikbaar is, als dat er aandelen zijn. Om dit tegenpartij risico af te dekken is het daarom ook verstandiger om echt fysiek goud te kopen.

De Turkse honger naar goud heeft dit jaar een piek bereikt. De Turken hebben nog nooit zoveel goud gekocht als dit jaar. Dit terwijl het jaar nog twee maanden heeft te gaan.

Uit cijfers van Bloomberg blijkt dat in het jaar 2017 47 ton gouden baren, munten en sieraden zijn gekocht. In dezelfde periode afgelopen jaar is er 14,8 ton geïmporteerd. De zwakte van de Turkse Lira en de uitspraken van Erdogan over goud in November van afgelopen jaar hebben de honger naar goud in Turkije ondersteund.

Het is echter niet alleen de bevolking die steeds meer goud aan het kopen is, ook de Turkse centrale bank koopt steeds meer goud. Zo namen de aankopen van de Turkse centrale bank in het derde kwartaal van dit jaar, toe met 30,4 ton goud.

Hoewel de Turkse centrale bank historisch gezien een diversificatiebeleid voert met veel goud, speculeren sommige analisten dat het land nu extra goudreserves aanhoudt te midden van de toenemende spanningen tussen Turkije en zijn traditionele westerse bondgenoten. Sinds de mislukte staatsgreep van afgelopen jaar zijn de relaties met het Westen sterk afgekoeld. Hierdoor is het land meer op zichzelf aangewezen en wil het meer financiële buffers opbouwen om eventuele tegenvallers op te vangen.

Goud heeft precies gedaan wat het zou moeten doen in een land waarin de eigen valuta flinke klappen krijgt: vermogensbehoud tegen economische en politieke risico’s. Zo is de waarde van goud in Turkse Lira explosief gestegen in de afgelopen jaren zoals hieronder is afgebeeld. Sinds het jaar 2000 is de prijs van goud in Turkse Lira gestegen met meer dan 2400%.