Analyse

Sinds enkele weken zijn alle ogen gericht op Italië als potentieel crisisland voor de eurozone.

In de afgelopen weken zijn de rentes op Italiaanse staatsobligaties flink opgelopen, als gevolg van de vorming van een regering van de Lega Nord en de Vijfsterrenbeweging. De 10-jarige Italiaanse staatslening noteert op dit moment een rente van 2,9%, terwijl deze begin mei nog net onder de 2% stond.

Nieuwe regering Italië

Na veel onrust en chaos rondom de vorming van een nieuwe Italiaanse regering, geleid door Giuseppe Conte, is de regering eindelijk rond en heeft Conte tevens zijn eerste toespraak gegeven maandag. Tevens heeft Paolo Savona, de man die in eerste instantie de minister van Financiën zou worden, het ministerie van Europese zaken gekregen. Het voornemen om de anti-euro Paolo Savona aan te stellen als minister van Financiën was in eerste instantie dé reden van ex-president Matarella om zijn goedkeuring voor de nieuwe regering te weigeren.

De nieuwe Italiaanse regering heeft al aangegeven dat het niet van plan is om te voldoen aan de Europese norm voor het begrotingstekort. Daarnaast ergert de eurosceptische minister van Financiën, Giovanni Tria zich aan de in de ogen van de Italianen oneerlijke concurrentiepositie van Duitsland binnen Europa.

‘Vluchtelingenkamp van Europa’

Ook wat betreft het Immigratievraagstuk laat de nieuwe regering gelijk zijn tanden zien. Zo verklaarde de nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Matteo Salvini, dat Italië niet langer ‘het vluchtelingenkamp van Europa” wil zijn. Salvini stelde maandag dat het land meer steun van de EU wil bij het oplossen van de problemen die gepaard gaan met de toestroom van migranten. Sinds 2014 zijn alleen al vanuit Noord-Afrika meer dan 600.000 migranten aangekomen in Italië.

Tijdens een bezoek aan een ontvangstcentrum kondigde de nieuwe minister aan, dat voor migranten in Italië “het feest voorbij is”. Salvini wil onder meer detentiecentra laten bouwen voor migranten die worden uitgezet.

Rusland

Tijdens de eerste toespraak van de nieuwe Italiaanse president Conte, kwam ook Rusland ter sprake. Hierover was hij helder: de sancties tegen Rusland door EU-landen moeten worden afgeschaft. Italië blijft wel een trouwe bondgenoot van de NAVO, maar Conte bestempelt de omgang met Rusland als verkeerd.

Nouriel Roubini

De markt lijkt iets minder nerveus sinds de nieuwe regering is aangesteld. Toch is niet iedereen gerust op een goede afloop. Zo ook de Amerikaanse econoom Nouriel ‘Dr. Doom’ Roubini.

Roubini kreeg de bijnaam ‘Dr. Doom’, in de jaren voor de kredietcrisis van 2008. Toen waarschuwde Roubini voor een schuldenzeepbel die tot een grote financiële crisis zou leiden.

In een opiniestuk voor Project Syndicate schreef Roubini dat de ‘financiële markten eindelijk zijn wakkergeschud en beseffen dat er een mogelijkheid bestaat dat een populistische regering het land uit de eurozone haalt”. Volgens Roubini is de kans ook klein dat de huidige crisis zomaar zal overwaaien, gelet op de slappe economische prestaties van het land.

Roubini verwacht dat de regering van president Conte op korte termijn compromissen moet sluiten om in de eurozone te blijven. Al is dit volgens hem maar om de schade, die een volledige breuk met de eurozone zou veroorzaken, te beperken. Maar op de langere termijn wordt de verleiding voor Italië échter wel groter om uit de euro te stappen.

Gisteren hebben we uiteengezet wat er precies speelt in Italië. Vandaag kijken we naar consequenties die de ontwikkelingen in het land hebben voor Europa en de Euro.

Dinsdag zagen we grote onzekerheid op de Europese beurzen. Vooral banken en verzekeraars, die veel Italiaanse obligaties bezitten, werden in de uitverkoop gedaan. De AEX daalde met ruim 1%. De beurzen in Londen, Frankfurt en Parijs verloren tot 1,7%. De Hoofdindex in Milaan daalde met 2,6% onder aanvoering van de Italiaanse banken. Zo raakte Banca General 8% kwijt van haar waarde en leverde Intensa Sanpaolo 5% in. Daarnaast liep de rente op Italiaanse staatsobligaties op tot het hoogste niveau in 5 jaar tijd.

Beleggers vluchten massaal uit Italiaanse staatspapier en vluchten naar ‘veilige havens’ zoals Duitse, Nederlandse en Zwitserse staatsobligaties. Het rendement op tienjarige Duitse leningen zakte maandag naar 0,34 procent, hetgeen wijst op een massale vraag. Dat van Italiaanse leningen steeg naar 2,68 procent, omdat beleggers er massaal vanaf willen.

ECB

Het woord eurocrisis lijkt terug van weggeweest, net zoals in 2012 toen een ineenstorting van de eurozone kon worden voorkomen door het optreden van de ECB en de geldkraan die destijds werd aangedraaid. Mario Draghi stelde destijds nog dat ‘whatever it takes’ zou worden ondernomen om de munt te redden.

Bijna 6 jaar later is de hele gereedschapskist van Draghi om in te grijpen eigenlijk volledig gebruikt. De rente is al extreem laag en kan eigenlijk niet lager en het opkoopprogramma kan niet verder worden uitgebreid. Vrijdagavond maakte Moody’s nog bekend dat de kredietwaardigheid van Italië (op dit moment Baa2) op het spel staat en mogelijk wordt verlaagd.

Besmettingsgevaar

De zorgen om Italië stuwen tegelijkertijd ook de rentes in Spanje en Portugal omhoog. In Spanje dreigt overigens een andere politieke crisis, nu premier Mariano Rajoy onder vuur ligt vanwege een corruptieschandaal. Beleggers zijn bang dat instabiliteit in Italië kan leiden tot besmetting van zowel Spanje als Portugal.

Euro

De Italiaanse crisis heeft ook gevolgen voor de Euro. Door de onzekerheid daalt de waarde van de Euro tegenover andere belangrijke valuta. Beleggers vrezen dat de nieuwe verkiezingen mogelijk uitmonden in een Italiaanse exit uit de eurozone. De euro zakte voor het eerst sinds november 2017 onder de $1,16 dollar. Sinds februari is de euro met 8% gedaald ten opzichte van de dollar.

Vlucht naar veilige havens

Door de chaos in Italië zoeken beleggers massaal naar veilige havens in Europa. Vooral Duitse staatsobligaties waren in trek, wat er op wijst dat beleggers Duitsland nog steeds zien als de veiligste haven van alle eurolanden. Naast staatsobligaties keken beleggers ook naar valuta buiten de eurozone zoals de dollar, het Britse pond en de Zwitserse frank.

Goud en zilver, van oudsher dé veilige havens wanneer onrust ontstaat, lieten zien dat zij de ultieme vermogensbescherming bieden. Zo bereikte de goudprijs het hoogste punt van het jaar door de grens van €1.130 per troy ounce voor het eerst sinds 11 maanden tijd te doorbreken. Door de sterke daling van de waarde van de euro steeg de waarde van goud uitgedrukt in de Europese valuta in de afgelopen dagen sterk. Ondanks de sterke opmars van de dollar en andere belangrijke valuta tegenover de euro houden zowel goud als zilver zich staande. Een positief signaal volgens Sprott Asset Management.

“Gold has been behaving exceptionally well when measured across various major currencies and it continues to maintain an uptrend against the U.S. dollar as well.”

Shree Kargutkar – Sprott Asset Management

Ook zilver in euro’s profiteert van de onrust ondanks de sterker wordende dollar. Het grijze edelmetaal noteert op het moment van schrijven een prijs van €14.11 per troy ounce.

De afgelopen dagen is duidelijk geworden dat democratie ook in Europa een wassen neus is. Zo leek het er op dat de democratisch gekozen volksvertegenwoordigers van de Vijfsterrenbeweging en de Lega tot overeenstemming waren komen om een nieuwe regering te vormen. Hiermee zouden nieuwe verkiezingen zoals eerder werd aangekondigd vermeden.

Beide partijen gelden als EU-kritisch en streven naar ingrijpende veranderingen met betrekking tot de eurozone. In het regeringsprogramma zijn onder andere belastingverlagingen en een basisinkomen voor iedereen meegenomen. Het enige wat restte was goedkeuring van de huidige zittende Italiaanse president Sergio Mattarella.

Zondagavond weigerde Matarella echter zijn goedkeuring te geven voor de plannen van de gevormde regering. Daarnaast is voormalig IMF-econoom Carlo Cottarelli maandag door Matarella gevraagd om een overgangskabinet te vormen en nieuwe verkiezingen uit te schrijven.

Chaos

Wat volgde was chaos. De Vijfsterrenbeweging vroeg om een afzettingsprocedure voor de president en riep alle burgers op om de Italiaanse vlag buiten te hangen als protest tegen de ‘schoffering van de democratie’. De Lega eiste van al haar burgemeesters het statieportret van Matarella uit gemeentehuizen te verwijderen. De beurzen in Milaan sloten met flinke rode cijfers en de spread (verschil tussen de rente op 10-jarige Italiaanse en Duitse staatsobligaties) steeg tot het hoogste niveau in vijf jaar tijd.

Het verschil in rente tussen een tweejarige Italiaanse en een tweejarige Duitse obligatie knalt vanochtend met 50 basispunten omhoog. Dit is echt een extreem grote beweging. pic.twitter.com/gOCH710Ak5

— Karel Mercx (@KarelMercx) 29 mei 2018

In de komende dagen zal Cottarelli een nieuwe ministerploeg moeten vormen. Zodra dit gereed is zal hij door de president beëdigd worden als premier. Hierna volgt een verplichte stem van vertrouwen in het parlement. De kans dat Cottarelli dit zal overleven is miniem aangezien zowel de Vijfsterrenbeweging als de Lega hier zitting nemen. Daarnaast is de verwachting dat ook andere partijen tegen het dictatoriale besluit van Matarella zullen stemmen.

Nieuwe verkiezingen

In principe rest Italië op dit moment niets anders dan nieuwe verkiezingen. Verkiezingen die verkeerd kunnen uitpakken voor Brussel en alle Italiaanse politici die luisteren naar Brussel. Een van de belangrijkste punten tijdens de verkiezingen zal zijn of de Italiaanse bevolking überhaupt nog deel wil blijven uitmaken van de eurozone.

Het onderwerp waarop de Italiaanse regering zondag stukliep was namelijk de aanstelling van Paolo Savona als nieuwe minister van Financiën. Matarella weigerde dat om Savona de euro ooit ‘een historische vergissing’ noemde. Volgens Matarella zou uittreding uit de euro het land schaden.

Salvini, de leider van de Lega, reageerde maandag in de krant Corriere op de uitlatingen van Matarella. Hij stelt dat Italië bezet is door Duitsers en eurocraten. De komende verkiezingen zullen volgens hem een referendum worden; een volksraadpleging over wie een vrij Italië wil en een Italië van dienaars en slaven.

De Lega en de Vijfsterrenbeweging kregen tijdens de laatste verkiezingen meer dan 50 procent van de stemmen, maar die democratische meerderheid werd in de wind geslagen door een niet door het volk gekozen president. Die acteert op basis van druk uit Brussel..

Bij een Israëlische luchtaanval op de westelijke Syrische stad Hama kwamen zondag 24 Iraanse soldaten om het leven. Israël staat volgens Amerikaanse functionarissen klaar om een oorlog met Iran te beginnen, en is op zoek naar steun van de VS.

“Op de lijst van potentiële vijandigheden tussen landen over de hele wereld, staat de strijd tussen Israël en Iran in Syrië momenteel bovenaan de lijst,” aldus een hoge Amerikaanse functionaris tegen NBCNews. Drie Amerikaanse functionarissen stellen dat Israëlische F-15’s doelen in de Syrische stad Hama hebben bestookt nadat volgens inlichtingen bleek dat Iran wapens heeft geleverd aan een basis die 47e brigade van Iran herbergt.

Israël baarde deze week al opzien door Iran maandag tijdens een presentatie van Netanyahu er van te beschuldigen in het geheim te werken aan ontwikkeling van kernwapens. Dit zou inhouden dat Iran hiermee de nucleaire deal met de VS, Rusland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland heeft geschonden.

Netanyahu hoopte met zijn presentatie voornamelijk de VS er toe te bewegen om het nucleaire akkoord met Iran niet te verlengen en sancties in te stellen tegen Iran. Dit terwijl Europese landen zoals Duitsland en Frankrijk Trump juist er op wijzen om niet uit het akkoord te stappen. Europa stelde ook daags na de onthullingen van Bibi Netanyahu dat het bewijs wat geleverd is vooralsnog niet overtuigend genoeg is.

Steun zoeken

Israël is niet het enige land dat Iran als een grote bedreiging ziet. Ook Saudi-Arabië ziet Iran als aartsvijand nummer een. Samen proberen beide landen invloed uit te oefenen op Trump om nieuwe sancties tegen Iran aan te kondigen. Ook al stelt atoomwaakhond IAEA dat Iran zich keurig houdt aan de nucleaire afspraken.

Israël heeft zich in de afgelopen maanden steeds agressiever opgesteld en gericht aanvallen uitgevoerd in Syrië met betrekking tot Iraanse aanwezigheid in het land. En nu met Trump aan het roer, én de recente aanstellingen de anti-Iraanse havik John Bolton als veiligheidsadviseur en Mike Pompeo als minister van Buitenlandse zaken, zien zowel Israël als Saudie Arabië hun kans schoon om Iran gezamenlijk aan te pakken.

Iraanse reactie

Iran heeft gereageerd op de uitlatingen van Netanyahu bij monde van de minister van Defensie Amir Khatami. In een reactie stelde de minister dat Israël moest stoppen met ‘gevaarlijk gedrag’ en beloofde dat een Iraanse reactie op de meest recente aanval verassend zal zijn en dat Israël spijt zal krijgen voor haar provocaties.

Zilverfanaten, de zogenaamde zilverbugs, hebben een goede week achter de rug. Het edelmetaal steeg deze week met ruim 3%. Ook het technische plaatje omtrent het edelmetaal ziet er hoopvol uit en voorziet een bullmarkt voor het edelmetaal.

Het edelmetaal bereikte deze week het hoogste punt in 2,5 maand tijd. Kitco-analist Jim Wyckhoff stelt dat het edelmetaal weer in genade is aangenomen door traders. Ook het vermogen van zilver om koerswinsten te boeken, in een ‘rustige’ week, is indrukwekkend volgens de analist.

Short squeeze zilver ETF’s

Ook de futures markt voor zilver zien we een positief signaal. De kans op een short squeeze in de future markt is groot, zoals afgebeeld in onderstaande grafiek. Op dit moment zien we een begin van een short squeeze. Speculanten op de markt worden gedwongen om hun short posities af te dekken door het kopen van zilver futures, waardoor de prijs fors stijgt.

Op basis van de extremen op de papieren metaal markt dient de short squeeze nog wel wat langer te duren. Op de lange termijn is dit het soort aandacht wat een asset weer in de spotlights kan brengen van investeerders. Indien de short-squeeze dus aanhoudt en dit wat krantenkoppen genereert, zou dit genoeg momentum kunnen binnenhalen om geld richting de zilvermarkt te sturen waarin stijgende prijzen leiden tot verder stijgende prijzen.

Goud-zilver ratio

Een ander argument wat in het voordeel spreekt van een aanstaande stijging van zilver is de goud-zilver ratio. Hier hebben we het al vaker uitgebreid over gehad.

Ook deze week zijn er analisten die investeerders hierop wijzen. Deze week is het Johann Wiebe, hoofdanalist van het GFMS-team van Thomson Reuters. Volgens Wiebe zal zilver dit jaar beter presteren dan goud ‘louter gebaseerd op het ratio-argument’. “Als je kijkt naar de goud-zilver ratio van 82, en elke keer dat deze boven de 80 komt … keert het terug omdat zilver dan gewoon te duur is versus goud. Dus in die zin, ja, ik steun het argument dat zilver beter zal presteren dan goud, “voegde hij eraan toe.

De goud-zilver ratio wordt berekend door de prijs van goud te delen door de prijs van zilver. De ontwikkeling van deze ratio in de geschiedenis vertelt ons hoe ‘duur’ of hoe ‘goedkoop’ het ene edelmetaal ten opzichte van het andere is op een bepaald moment.

Goud heeft het afgelopen jaar beter gepresteerd dan zilver. Zo zien we de goud-zilver ratio stijgen vanaf februari 2017 (67,89) tot 80,33 in dezelfde maand van dit jaar. Dit is vooral te wijten aan het karakter van zilver. Beleggers kijken niet meteen naar zilver bij geopolitieke of financiële onrust. De helft van de vraag naar zilver is afkomstig vanuit de industrie.

Bij geopolitieke of financiele onrust kijken investeerders dus eerst naar goud, wat niet heel erg vreemd is. Dit onderkent ook een analist bij Deutsche Bank: “People have been looking to gold for a safe haven, and that is what you will expect at this stage. But pretty soon they’ll start looking at the relative-value trades, and that’s when you’ll see silver perform.” aldus Grant Sporre.

Goud-zilver ratio > 80 = koopsignaal zilver?

De laatste keer dat de goud-zilver ratio boven de 80 uitkwam was in maart 2016. In dezelfde maand begon zilver ten opzichte van goud te stijgen en steeg het metaal tot juli 2016 met maar liefst 17%. Ook de pieken in november 1996, juni 2003 en december 2008 gaven het startsein voor een forse inhaalbeweging van zilver. Met rendementen van respectievelijk 70%, 200%, en 400% tijdens de laatste financiële crisis. Op dit moment staat de goud-zilver ratio op 82.74. Volgens analisten een perfect moment om zilver in te slaan.

Goud heeft woensdag weten te profiteren van de onrust die ontstaan is in het Midden-Oosten. Het edelmetaal steeg met 1,3% nadat de spanningen tussen Rusland en de VS stegen met betrekking tot het conflict in Syrië. Rusland, gesteund door Iran en China, staat aan de zijde van Syrië. Terwijl het Westen zoals zovaak de kant van de VS kiest. De VS wordt vooralsnog gesteund door Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Saudi-Arabië.

Iran

Nu de spanningen hoog oplopen tussen beide kampen wordt het gevecht ook gestreden op de valutamarkten. Zo heeft Iran het bedrag aan vreemde valuta dat Iraniërs buiten de bank om kunnen aanhouden, beperkt tot 10.000 dollar.

De centrale bank van het land waarschuwde gisteren dat mensen die zich niet aan de nieuwe regel houden, aangeklaagd zullen worden. Maandag devalueerde de Iraanse overheid de koers van de rial ten opzichte van de dollar om het verschil op de zwarte markt tussen beide valuta te verkleinen.

In de afgelopen maanden vluchten steeds meer Iraniërs naar dollars, euro’s, yen en goud. De mensen zijn bang voor een terugtrekking van de VS uit het nucleare akkoord dat het land in 2015 heeft gesloten. Trump heeft meerdere keren gedreigd dat de overeenkomst zal worden teruggedraaid. 12 mei is volgens Mnuchin de datum waarop dit zal gebeuren.

Rusland

Ook in Rusland worden maatregelen genomen nu de spanningen met het Westen verder oplopen. Zo vraagt de Russische aluminiumfabrikant Rusal klanten voortaan af te rekenen in euro’s in plaats van dollars. Vorige week legde het Amerikaanse ministerie van Financiën nieuwe sancties op aan zeven Russische oligarchen. Ook Oleg Deripaske, eigenaar van Rusal maakt deel uit van de groep.

Valutaoorlog

De rol van een dominante dollar zal tijdens de komende valutaoorlog ogenschijnlijk aan invloed inleveren. Landen zoals Rusland, China, Iran, Turkije en Kazachstan kiezen steeds vaker voor handel in andere valuta’s zoals euro’s, yen en goud.

Goud steeg gisteren tijdens het bekvechten van Trump boven de belangrijke psychologische grens van $1.350 per troy ounce. Het is belangrijk dat het edelmetaal enkele handelsdagen sluit boven deze belangrijke grens. Indien dit gebeurd dan is de weg omhoog richting de $1.400 per troy ounce slechts een kwestie van tijd. Helemaal wanneer de dollar verder onder druk komt te staan in een jaar waarin de valuta sowieso al slecht presteert.

Goud presteert sinds het begin van dit jaar vooralsnog uitstekend. Het edelmetaal steeg in het eerste kwartaal van dit jaar met bijna 4% uitgedrukt in USD. In de afgelopen dagen zijn er verschillende berichten verschenen die stellen dat dit een goed moment is om in goud te stappen.

Zo is zakenbank Goldman Sachs voor het eerst in meer dan vijf jaar weer positief over het beleggen in fysiek goud. In een nieuwe update aan cliënten schrijft de bank dat de kans op een beurscorrectie in de VS aannemelijk is. Ook de oplopende inflatie en de oplopende Amerikaanse rente worden aangemerkt als positieve signalen voor het gele edelmetaal. Goldman Sachs verwacht dat de goudprijs dit jaar boven de $1400 per troy ounce zal eindigen. Op basis van de huidige koers is dat een stijging van nog eens 4%.

Ook wanneer we kijken naar de uitstaande aandelen van een van de grootste goud ETF’s, dan zien we een positief signaal. Zo stelt Sprott Asset Management, dat er een bijzonder technisch patroon aan het ontstaan is in de goudmarkt. Een zogenaamde ‘Inverse Head & Shoulder’ zoals we hierboven zien. Sprott Asset Management ziet dit als een ultiem koopsignaal voor goud, en stelt dat goud voor een uitbraak staat.

Wanneer we de geschiedenis als gids aanhouden, dan kan dit jaar zomaar het jaar van zilver worden. Met de prijs van één ounce goud koop je gezien de huidige goud-zilver ratio 80,33 ounces zilver. In de afgelopen twee decennia is de verhouding goud-zilver slechts 5 keer hoger dan dit niveau geweest.

De goud-zilver ratio wordt berekend door de prijs van goud te delen door de prijs van zilver. De ontwikkeling van deze ratio in de gescheidenis vertelt ons hoe ‘duur’ of hoe ‘goedkoop’ het ene edelmetaal ten opzichte van het andere is op een bepaald moment.

Goud heeft het afgelopen jaar beter gepresteerd dan zilver. Zo zien we de goud-zilver ratio stijgen vanaf februari 2017 (67,89) tot 80,33 in dezelfde maand van dit jaar. Dit is vooral te wijten aan het karakter van zilver. Beleggers kijken niet meteen naar zilver bij geopolitieke of financiële onrust. De helft van de vraag naar zilver is afkomstig vanuit de industrie.

Bij geopolitieke of financiele onrust kijken investeerders dus eerst naar goud, wat niet heel erg vreemd is. Dit onderkent ook een analist bij Deutsche Bank: “People have been looking to gold for a safe haven, and that is what you will expect at this stage. But pretty soon they’ll start looking at the relative-value trades, and that’s when you’ll see silver perform.” aldus Grant Sporre.

Goud-zilver ratio > 80 = koopsignaal zilver?

De laatste keer dat de goud-zilver ratio boven de 80 uitkwam was in maart 2016. In dezelfde maand begon zilver ten opzichte van goud te stijgen en steeg het metaal tot juli 2016 met maar liefst 17%. Ook de pieken in november 1996, juni 2003 en december 2008 gaven het startsein voor een forse inhaalbeweging van zilver. Met rendementen van respectievelijk 70%, 200%, en 400% tijdens de laatste financiële crisis.