Nieuws

De Republikeinen in de Senaat zijn er donderdagavond niet in geslaagd om een stemming door de Senaat te loodsen over de belastinghervormingen van Trump. Op het laatste moment is de stemming uitgesteld.

Het belastingplan van Trump zou de grootste hervorming zijn in het belastingstelsel van de VS in tientallen jaren. Een van de belangrijkste pijlers uit het plan is het verlagen van de vennootschapsbelasting, iets wat Amerikaanse bedrijven honderden miljoenen dollars aan besparingen zou opleveren.

Door deze besparing loopt de staatskas inkomsten mis. Het mislopen van deze inkomsten zou moeten worden gecompenseerd door middel van extra investeringen van bedrijven. Wat zou resulteren in meer banen en meer uitgaven. Echter gelooft niet iedereen in deze redenering, waaronder een groep Republikeinen.

Donderdag kregen de tegenstanders bijval nadat onafhankelijke belastingexperts van het Congres berekenden dat het begrotingstekort inderdaad zou blijven oplopen. De groep die dwars ligt op dit moment eist een extra clausule in de wet die de garantie geeft dat de belastingen weer kunnen verhoogd zodra blijkt dat het begrotingstekort oploopt door de nieuwe plannen.

Republikeinen

De Republikeinen hebben op dit moment 52 van de 100 zetels in de Senaat. Desondanks liggen zeker 3 Republikeinen dwars. Aangevoerd onder Bob Corker, een felle tegenstander van de belastingplannen van Trump.

Republicans Senators are working hard to pass the biggest Tax Cuts in the history of our Country. The Bill is getting better and better. This is a once in a generation chance. Obstructionist Dems trying to block because they think it is too good and will not be given the credit!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 1 december 2017

Door het uitstel staan de Republikeinen onder grote druk. Na het dramatisch verlopen vervangingsprogramma voor Obamacara wil Trump koste wat kost een andere grote verkiezingsbelofte doordrukken. Vanmiddag gaat de Senaat weer verder met het behandelen van het dossier. Inmiddels heeft Trump via Twitter al geprobeerd het vuurtje op te stoken door de schuld bij de Democraten te leggen.

Deze week staat voornamelijk in het teken van de stemming van de Senaat over de Amerikaanse belastinghervorming. Deze stemming zal het verdere verloop van de markten in het laatste kwartaal van 2017 bepalen. De toenemende onzekerheid over de vraag of er überhaupt een belastinghervorming komt, wanneer deze in werking zal treden én wat deze exact zal inhouden, houdt de financiële markten al een aantal weken in haar greep.

Op 9 november bracht de Senaat haar versie van de hervormingsplannen naar buiten. De tekst van de Senaat en de tekst van het Huis van Afgevaardigden vertonen flinke verschillen. Vooral op punten als het terugbrengen van het aantal belastingvoordelen en de voorgestelde flat tax. Ook het tijdschema waarin de hervormingen moeten worden uitgevoerd verschilt behoorlijk: het Huis van Afgevaardigden wil de hervorming in 2018 laten ingaan, terwijl de Senaat pas in 2019 hiermee wil beginnen.

Het Huis van Afgevaardigden sprak zich op 16 november uit over het voorstel. De Senaat is nu aan zet en zal donderdag aanstaande stemmen over de hervormingen. Mocht de Senaat (waar de Republikeinen een krappe meerderheid hebben) zijn tekst goedkeuren, dan dient er wederom onderhandeld te worden. De teksten van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden dienen dan ‘met elkaar in overeenstemming te worden gebracht’ om te kunnen worden opgenomen in de begroting voor 2017/2018. Dit dient vóór 15 december te gebeuren. De tijd dringt dus behoorlijk.

Andere belangrijke gebeurtenissen deze week

Naast de stemming van de Senaat verschijnen deze week ook andere belangrijke cijfers. Zo krijgen we woensdag het voorlopige inflatiecijfer over november in Duitsland. Donderdag is het inflatiecijfer aan de beurt voor Europa. Op dezelfde dag verschijnt ook het ‘core PCE deflator’ uit de VS, een inflatiecijfer waar de Fed aandachtig naar zal kijken.

Een andere belangrijke gebeurtenis op donderdag is de OPEC vergadering. Het gerucht gaat dat de OPEC de productiebeperking wil verlengen. Deze loopt nu tot April 2018, maar wordt mogelijk verlengd tot het einde van 2018.

Tot afgelopen kwartaal, had ’s werelds grootste hedgefonds Bridgewater Associates, nog nooit een positie in goud genomen. Dit veranderde echter in het tweede kwartaal van 2017 toen Bridgewater 577.264 aandelen GLD kocht ter waarde van $68,1 miljoen. Daarnaast werden er ook IAU aandelen gekocht ter waarde van $36,8 miljoen.

Bridgewater Associates wordt gerund door Ray Dalio. In augustus van dit jaar deed Dalio een opmerkelijke uitspraak. Hij stelde dat beleggers tussen de 5% à 10% van hun vermogen moeten omzetten in goud. Zijn uitspraak was gebaseerd op toegenomen spanningen tussen de VS en Noord-Korea.

“When it comes to assessing political matters (especially global geopolitics like the North Korea matter), we are very humble. We know that we don’t have a unique insight that we’d choose to bet on. We can also say that if the above things go badly, it would seem that gold (more than other safe haven assets like the dollar, yen and treasuries) would benefit, so if you don’t have 5-10% of your assets in gold as a hedge, we’d suggest you relook at this. Don’t let traditional biases, rather than an excellent analysis, stand in the way of you doing this.”

– Ray Dalio – Bridgewater Associates

En dat is precies wat Dalio zelf deed. Het grootste hedgefonds ter wereld heeft haar goudposities in het derde kwartaal van dit jaar flink uitgebreid. De positie in GLD, de grootste goud ETF ter wereld, nam toe met 575%. De andere positie, die in IAU, werd verdrievoudigd en steeg met 266%.

Bridgewater Associates heeft inmiddels een positie van 3,8 miljoen aandelen in GLD. Daarnaast bezit het hedgefonds ook 11,2 miljoen aandelen in IAU. Binnen het hedgefonds is de positie in GLD de vier na grootste positie in de beleggingsportefeuille.

Goud als safe haven

Goud staat algemeen bekend als een safe haven. Desondanks is het edelmetaal in veel beleggingsportefeuilles niet terug te vinden. Wanneer professionele beleggers besluiten om goud op te nemen in de beleggingsportefeuille, wordt vaak gekozen voor ETF’s die de prijs van fysiek goud volgen. Echter zullen – wanneer er een échte crisissituatie uitbreekt – niet alle aandeelhouders fysiek goud uitgekeerd krijgen uit de ETF’s. Simpelweg omdat er lang niet zoveel fysiek goud op de markt beschikbaar is, als dat er aandelen zijn. Om dit tegenpartij risico af te dekken is het daarom ook verstandiger om echt fysiek goud te kopen.

De Turkse honger naar goud heeft dit jaar een piek bereikt. De Turken hebben nog nooit zoveel goud gekocht als dit jaar. Dit terwijl het jaar nog twee maanden heeft te gaan.

Uit cijfers van Bloomberg blijkt dat in het jaar 2017 47 ton gouden baren, munten en sieraden zijn gekocht. In dezelfde periode afgelopen jaar is er 14,8 ton geïmporteerd. De zwakte van de Turkse Lira en de uitspraken van Erdogan over goud in November van afgelopen jaar hebben de honger naar goud in Turkije ondersteund.

Het is echter niet alleen de bevolking die steeds meer goud aan het kopen is, ook de Turkse centrale bank koopt steeds meer goud. Zo namen de aankopen van de Turkse centrale bank in het derde kwartaal van dit jaar, toe met 30,4 ton goud.

Hoewel de Turkse centrale bank historisch gezien een diversificatiebeleid voert met veel goud, speculeren sommige analisten dat het land nu extra goudreserves aanhoudt te midden van de toenemende spanningen tussen Turkije en zijn traditionele westerse bondgenoten. Sinds de mislukte staatsgreep van afgelopen jaar zijn de relaties met het Westen sterk afgekoeld. Hierdoor is het land meer op zichzelf aangewezen en wil het meer financiële buffers opbouwen om eventuele tegenvallers op te vangen.

Goud heeft precies gedaan wat het zou moeten doen in een land waarin de eigen valuta flinke klappen krijgt: vermogensbehoud tegen economische en politieke risico’s. Zo is de waarde van goud in Turkse Lira explosief gestegen in de afgelopen jaren zoals hieronder is afgebeeld. Sinds het jaar 2000 is de prijs van goud in Turkse Lira gestegen met meer dan 2400%.

Saudi-Arabie heeft een aantal roerige dagen achter de rug. In de afgelopen 2 dagen werd een raket afgevuurd vanuit Jemen, zijn tientallen hooggeplaatsten en prinsen gearresteerd, is een helikopter gecrasht met enkele hoogwaardigheidsbekleders aan boord, én lopen de spanningen met Iran hoog op.

Zaterdag werd er vanuit Jemen een raket afgevuurd richting het vliegveld van Riyad. De raket werd onderschept door het Patriot-antiraketsysteem van de Saudi’s. Enkele uren later werd een van de grootste zuiveringen in de geschiedenis van het land uitgevoerd: 11 prinsen, 4 ministers en tientallen ex-ministers werden gearresteerd in een grootse anticorruptiecampagne.

De kroonprins van Saudi-Arabië, Mohammed Bin Salman, lijkt bezig aan een zuivering om zo iedere mogelijke tegenstander weg te werken. Zo zijn machtige kopstukken gearresteerd van de Nationale Garde en van de Marine. Ook prins Al-Walid ben Tallal, een van de rijkste mensen ter wereld, is volgens bronnen gearresteerd.

Zondag crashte een helikopter met enkele hoogwaardigheidsbekleders. Volgens tv-zender Al Arabiya was ook kroonprins Mansour bin Muqrin aan boord.

Iran

Als klap op de vuurpijl werd zondag ook bekend dat Saudi-Arabie, Iran verantwoordelijk houdt voor de raketaanval vanuit Jemen. Iran steunt de Houthi’s in Jemen, maar ontkent de rebellen wapens te leveren. De raketaanval is volgens de Saudi’s een ‘act of war’ door het Iraanse regime.

Door de ontwikkelingen in de afgelopen 48 uur lopen de spanningen tussen de sjiieten en soennieten weer flink op in de regio. Door de ontwikkelingen in het land steeg de prijs van olie met 3%. De prijs van een vat Brent olie bereikte het hoogste punt sinds juli 2015 met $55,82 per vat.

Wanneer je al het geld dat door nationale overheden geleend is bij elkaar optelt, dan kom je op het duizelingwekkende bedrag van $63 biljoen. Dat is een gigantische schuldenberg van $63.000.000.000.000.000.000.

In een ideale situatie lenen regeringen dit geld om tekorten op korte termijn te dekken of belangrijke projecten te financieren. Maar, zoals Jeff Desjardins van VisualCapitalist aangeeft, zijn overheden op een gegeven moment gewend geraakt aan het lenen van geld. Het hebben van constante tekorten wordt gezien als het nieuwe normaal, waardoor de schulden van landen onhoudbaar worden. Dit is niet gezond voor de landen én voor de totale wereldeconomie als geheel. Hierdoor is de schuldenberg in de afgelopen jaren explosief gegroeid.

De Verenigde Staten is een van de voornaamste voorbeelden van deze ‘schuldenhonger’. Het land heeft sinds 2001 geen begrotingsoverschot meegemaakt, en heeft haar schuld zien stijgen van $6,9 triljoen tot $20 triljoen. Dit komt overeen met 31,8% van de totale wereldwijde schuldenberg.

In de top vijf landen met de grootste schulden bevinden zich naast de Verenigde Staten, ook Japan, China, Italië en Frankrijk. Samen zijn deze 5 landen goed voor 66% van de totale wereldschuld. Ook landen als Griekenland, Portugal en Libanon zitten op een onhoudbaar pad. De landen hebben allen een overheidsschuld dat hoger is dan 130% van het BBP. Vooral voor Griekenland, met alle externe schuldeisers, is dit een onhoudbare situatie. Zo heeft het IMF becijferd dat de overheidsschuld van Griekenland tegen het jaar 2060, 275% van het BBP zal bereiken.

De VisualCapitalist heeft een infographic gemaakt van de wereldschuld opgedeeld per land. De percentages in de infographic geven de schuld weer ten opzichte van de totale wereldschuld.

Mario Draghi maakte vandaag bekend dat de geldkraan vanaf januari 2018 een klein beetje wordt dicht gedraaid. De financiele markten reageren vooralsnog voorzichtig. Zo daalde de euro licht met 0,6% tegenover de Amerikaanse dollar. Door de zwakte van de euro stegen zowel goud als zilver in waarde.

Het opkooprogramma van de ECB wordt gehalveerd; de centrale bank gaat geen €60 maar €30 miljard euro maandelijks uitgeven vanaf januari 2018. Mario Draghi heeft aangegeven dat de nieuwe maatregel in ieder geval negen maanden lang zal lopen, tot september 2018. Ook blijft de deur voor een eventuele verlening van stimuleringsmaatregelen openstaan.

Wat betekent het besluit van ECB?

Het besluit van de ECB betekent concreet dat er op korte termijn niks zal veranderen. Met andere woorden: de hypotheekrente zal laag blijven en spaarders zullen de klos blijven in de huidige monetaire setting. De rente die banken aan de centrale banken betalen blijft volgens uitlatingen van Mario Draghi ongewijzigd. Het belangrijkste tarief blijft staan op 0%. Zolang het opkoopprogramma loopt zal hiermee volgens Draghi niks gebeuren.

Aangezien banken de komende tijd nog steeds gratis geld kunnen lenen bij de ECB, is de kans op een hogere spaarrente evenmin nihil. De kans op een juist negatieve rente wordt wel steeds groter, aangezien banken op andere manieren geld moeten verdienen. Verschillende grootbanken zoals de ABN Amro, ING en de Rabobank hanteren op dit moment een spaarrente van 0,05%. Ook voor de pensioenen is het slecht nieuws, want door een lage rente dreigt een korting op de pensioenen.

De oproep aan pensioenfondsen om meer in eigen land te beleggen wordt groter. Cijfers uit het eerste uitgebreide onderzoek naar beleggingen van pensioenfondsen tonen aan dat slechts 12,5% van het totale vermogen van pensioenfondsen in Nederland wordt belegd.

De Nederlandse Investeringsinstelling NLII heeft op basis van data van de Nederlandsche Bank, berekend dat pensioenfondsen in totaal €151 miljard beleggen in eigen land. Dat is 12,5% van het totale bedrag wat door Nederlandse pensioenfondsen wordt belegd.

Minister Henk Kamp van Economische zaken roept de pensioenfondsen op meer geld in Nederland te beleggen. ‘Als je ziet dat pensioenfondsen 12,5% in Nederland beleggen en de rest over de grens verdwijnt, dan zou daarover te praten moeten zijn. Zeker als je bedenkt hoe stabiel de Nederlandse economie is,’ aldus Kamp tegenover het Financiële Dagblad.

Afwaardering Nederlands pensioenstelsel

Maandag verscheen ook het jaarlijks onderzoek van Mercer naar de kwaliteit van  pensioenstelsels in 30 verschillende landen. In het onderzoek wordt het pensioenstelsel van Nederland afgewaardeerd van A- naar B+. Mercer vraagt zich of de Nederlandse economie in de toekomst voldoende zal groeien om de pensioenen op niveau te kunnen behouden.

Eigen pensioenpotje?

Deze week zullen we verder ingaan op pensioenen en hoe het met name gesteld is met de pensioenregelingen in verschillende landen in de eurozone. Steeds vaker verschijnen er oproepen om te zorgen voor een eigen pensioenpotje. Vandaag doet Annemarie van Gaal, Columinste van de Telegraaf dat, in haar column. Geen gekke gedachte denken wij. Het is daarnaast prima mogelijk om door middel van het periodiek kopen van goud en zilver een prima pensioenpot op te bouwen voor later.

Deze week staat voornamelijk in het teken van het rentebesluit van de Europese Centrale Bank. Donderdag laat voorzitter Mario Draghi eindelijk weten wat het ECB van plan is met het kwantitatieve verruimingsprogramma.

In de afgelopen maanden probeerde Draghi tijdens al zijn toespraken en optredens de markt voor te bereiden op wat komen gaat; een tapering van het opkoopprogramma. De centrale bank is van plan minder obligaties op te kopen. Het opkoopprogramma zoals we die nu kennen, waarbij maandelijks voor €60 miljard aan obligaties wordt opgekocht loopt in principe tot het einde van dit jaar.

“Opkoopprogramma Light”

Totaal stoppen zou funest zijn voor de markten. Omdat de Europese financiele markt hiermee in een zwart gat terecht komt. Mede hierdoor zijn verschillende analisten van mening dat de kans zeer groot is dat het programma wordt voortgezet, zij het op een veel lager tempo. De verwachtingen voor zowel de duur van het programma, als het bedrag wat de ECB zal opkopen lopen sterk uiteen van 6-12 maanden én van €25 tot €40 miljard per maand.

Een ander belangrijk punt waar donderdag op gelet zal worden is de rente. De angst voor een renteverhoging zal ongetwijfeld zorgen voor paniek op de financiele markten. Iets wat Draghi én de ECB koste wat het kost willen voorkomen.

Ondanks het gigantische opkoopprogramma én de positieve signalen die zo nu en dan naar buiten komen over de Europese economie, zijn er nog steeds problemen in de eurozone. Zo blijft de kerninflatie ver achter het niveau dat de ECB nastreeft. Daarnaast zorgt de euro ook voor de nodige kopzorgen in Frankfurt.