Het edelmetaal platina is maandenlang genegeerd door beleggers aangezien palladium het ene na het andere record verbrak in de afgelopen maanden. Desondanks is platina het overwegen waard. Het edelmetaal stijgt stilletjes tot het hoogste punt sinds februari 2018.
In alle stilte beleefde platina een bijzonder goed eerste kwartaal door met 9 procent te stijgen. Het edelmetaal, dat voornamelijk wordt gebruikt in katalysatoren van diesel aangedreven auto’s en in sieraden, stijgt ook in de eerste maand van het nieuwe kwartaal door.
Staking Zuid-Afrika
Zuid-Afrika is dé grootste platina producent ter wereld. Het land was in 2018 goed voor 72 procent van de totale wereldwijde productie.
Tegelijkertijd is de platinaindustrie in het land verwikkeld in een heftig gevecht tussen mijnbouwbedrijven en mijnwerkers. In februari van dit jaar is een ‘verwoestende’ staking ternauwernood voorkomen doordat mijnbouwbedrijven een rechtbank hebben gevraagd om een door de grootste vakbond georganiseerde staking te verbieden.
De leden van de Association of Mineworkers and Construction Union (AMCU) wilden zeven dagen lang het werk neerleggen. AMCU had aangekondigd bij ten minste vijftien bedrijven het werk neer te leggen. De staking zou de sector meer dan 500 mln Zuid-Afrikaanse rand (ongeveer €31 miljoen) per dag kosten, berekende de lobbyvereniging van Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijven.
De vakbond wil dat de arbeiders profiteren van de recente prijsstijging van palladium. Het edelmetaal wordt net als platina vaak gewonnen uit een en dezelfde mijn.
Vraag en aanbod
De verwachting is dat de vraag naar platina de komende jaren zal toenemen, aangezien de emissie-eisen voor auto’s steeds worden aangescherpt. Analisten verwachten een tekort aan platina, omdat de mijnen het tempo niet kunnen bijbenen. Terugwinning uit schroot en verdere verkopen van bestaande voorraden zijn niet toereikend om dit gat te dichten.
Het aanbod van platina heeft de afgelopen twee jaar de vraag telkens overtroffen en de World Platinum Investment Council heeft dit jaar een overschot van 680.000 ounces voorspeld.
Een staking in Zuid-Afrika kan echter zomaar roet in het eten gooien. De Zuid-Afrikaanse mijnbouw kent een geschiedenis van langdurige en soms gewelddadige protesten tijdens zulke onderhandelingen. In januari 2014 begon een van de grootste stakingen in Zuid-Afrika. Zo’n 70.000 arbeiders legden het werk neer. Op 25 juni bogen de werkgevers en werd de duurste staking uit de Zuid-Afrikaanse geschiedenis beëindigd. Kosten: 2 miljard dollar.
Ook Georgette Boele, edelmetaal analist bij ABN AMRO, stelt dat platina in de laatste helft van 2018 té hard daalde: “Platinum has been beaten up too much and became too cheap. The fundamentals are not as negative as perceived”.
Een van de redenen waarom platina uit de gratie viel is vanwege de emissieschandalen rondom dieselvoertuigen. Mede door deze schandalen daalde platina naar een prijs van €647 euro per troy ounce op 27 augustus 2018. Inmiddels noteert het edelmetaal een prijs van €785 euro per troy ounce, het hoogste niveau sinds februari 2018.
ETF-aanhoudingen
Een van de duidelijkste tekenen van het veranderende sentiment rondom platina zijn de ETF-instromen. ETF-fondsen zagen dit jaar een instroom van 20 ton aan platina en bereikten daarmee eerder deze maand een nieuw record.
Ook uit de gegevens van de Amerikaanse Commodity Futures Trading Commission komt een positief sentiment naar voren. Hedgefondsen hebben een netto-long positie uitstaan sinds de laatste week van februari.
Platina relatief goedkoop
Ondanks de stijging van de afgelopen maanden is platina historisch gezien relatief goedkoop wanneer we kijken naar de lange termijn. Ten opzichte van palladium, is platina té goedkoop. De grote kloof tussen beide edelmetalen heeft gezorgd voor speculaties dat autofabrikanten zijn begonnen met onderzoek naar het vervangen van palladium voor platina in autokatalysatoren.
