Artikelen

De olieprijs was volgens verschillende analisten dit jaar onderweg naar de 100 dollar per vat en de benzineprijs zou richting de 2 euro per liter stijgen. Ondertussen is de olieprijs sinds begin oktober al met 20 procent gedaald. Wat is er aan de hand?

Productie

Het meest voor de hand liggende antwoord heeft betrekking op vraag en aanbod: er wordt meer olie geproduceerd en tegelijkertijd loopt de vraag terug. Wereldwijd zitten opslagtanks vol. De drie grootste olieproducten, Rusland, Saudi-Arabië en de Verenigde Staten, pompen dagelijks meer dan 33 miljoen vaten op. Samen zijn zij goed voor een derde van de totale wereldproductie.

Rusland en Saudi-Arabië zijn daarnaast meer olie gaan pompen om de wegvallende Iraanse productie op te vangen. Iran heeft door de Amerikaanse sancties haar productie gehalveerd van 3 naar 1,5 miljoen vaten per dag. De markt verwachtte dan ook dat met het ingaan van de handelssancties tegen Iran, de prijzen door het beperkte aanbod zouden stijgen.

Aangezien de grootste afnemers van Iraanse olie zes maanden vrijstelling van de Verenigde Staten hebben gekregen om Iraanse olie op te kopen, stroomt hierdoor juist meer olie de markt op.

Economie

Door een aanhoudende handelsoorlog en teruglopende economische groeiverwachtingen neemt het gebruik tegelijkertijd ook af. Dit in combinatie met een grotere olievoorraad zorgt er voor dat de prijs daalt. Al is de daling van 20 procent wel extreem te noemen. Door de daling is olie in een ‘bear-market’ terecht gekomen.

Daarnaast hebben vele hedge funds, die eerder nog hun long posities tot recordhoogtes hadden opgebouwd, hun posities de afgelopen maanden voor een deel afgebouwd.

De daling heeft echter ook een voordeel; aan de pomp is de lage olieprijs gelukkig ook voelbaar. Benzine en diesel zullen de komende periode goedkoper worden.

OPEC grijpt in

Een dergelijke sterke daling is een doorn in het oog van olie-exporterende landen. Een meerderheid van leden van de organisatie van olie-exporterende landen steunt het voornemen om de productie sterk te verlagen. Dat heeft de olieminister van Oman, Mohammed bin Hamad al-Rumhi, gezegd tijdens een bijeenkomst in Abu Dhabi. 

Begin december komen de OPEC landen bijeen in Wenen om de recente ontwikkelingen te bespreken.

De goudprijs is vandaag door de psychologische grens gezakt van $1.200 per troy ounce. Hiermee noteert de goudprijs het laagste punt in ruim een maand tijd. De daling is volledig toe te schrijven aan de sterke opmars van de dollar.

Goud noteert op het moment van schrijven een prijs van 1.198,14 dollar per troy ounce, het laagste punt sinds 11 oktober. Tegelijkertijd staat de US dollarindex op een stand van 97,61. De index volgt de dollar ten opzichte van zes belangrijke valuta. De huidige stand van de dollarindex zit opvallend dicht bij de grootste piek in 16 maanden tijd van 97,53 van afgelopen maandag.

De dollar werd vrijdag al geholpen door uitlatingen van Jerome Powell. Die stelde dat de Federal Reserve geenszins van plan is om te stoppen met het verhogen van de rente. Hoogstwaarschijnlijk zien we een renteverhoging in december. Hierdoor neemt de druk op goud toe.

Daarnaast kreeg de dollar een helpende hand vanuit Europa. Zo zijn de zorgen in Italië weer een stuk groter na de dreiging van een faillissement van Banca Carige. Daarnaast dreigt het Brexit plan van premier May te stranden in het Britse parlement. Beide ontwikkelingen zorgen voor een verzwakking van de euro ten opzichte van de dollar.

Italiaanse banken worden vandaag geconfronteerd met een nieuwe crisis nadat blijkt dat Banca Carige failliet dreigt te gaan. De handel in het aandeel van de bank is inmiddels ook stil gelegd.

Banca Carige is de 15e grootste bank van Italië met 25 miljard euro op de balans. Ondanks het feit dat de bank niet een grote speler is, zorgt een ondergang van de bank voor een dominoeffect in een land waarin banken er al bijzonder slecht voor staan. 

Net als verschillende andere banken heeft Banca Carige in het verleden verschillende kapitaalinjecties gekregen. In december van 2017 kreeg de bank nog 550 miljoen euro.

Failissement

De politieke onrust rondom Italië en de begroting, de stijging van de rente op Italiaanse staatsobligaties én het instorten van de brug in Genua lijken de bank nu fataal te worden. Banca Carige is voor een deel eigenaar van het bedrijf dat de brug in Genua beheerde.

Uit vrees voor een faillissement en een dominoeffect proberen andere Italiaanse banken nu een helpende hand te bieden. Door middel van achtergestelde obligatieleningen proberen zij het gat van 400 miljoen euro te vullen.

Banca Carige moet voor het eind van de maand aan de ECB duidelijk maken hoe het de financiële problemen gaat oplossen. Kredietbeoordelaars Moody’s en Fitch gaven Carige dit najaar al een afwaardering en vrezen voor een faillissement. Fitch geeft de bank nu een rating CCC+ en stelt dat het bang is dat klanten er met hun geld vandoor gaan.

Venezuela probeert 14 ton goud te repatriëren dat momenteel ligt opgeslagen in Londen bij de Bank of England (BoE). Het goud met een waarde van 550 miljoen dollar wordt gerepatrieerd uit vrees dat Amerikaanse sancties tegen het land de toegang tot het goud in de toekomst zullen beperken. De Bank of England weigert vooralsnog mee te werken aan het verzoek van Venezuela.

Volgens Britse ambtenaren houdt de Engelse centrale bank het goud voorlopig omdat het onduidelijk is wat de plannen zijn van de Venezolaanse regering met het eigen goud. The Times meldt dat er zogenaamd zorgen zijn dat Maduro het goud zelf zal verkopen voor eigen gewin.

Het goud dat ligt opgeslagen in Londen werd volgens berichtgeving van The Times afgelopen jaar nog gebruikt als onderpand voor verschillende leningen ter waarde van miljarden dollars. Reuters meldt daarentegen dat het repatriëren van het goud vertraging oploopt, omdat het moeilijk is om de 14 ton goud verzekerd te krijgen voor verzending.

Nieuwe sancties

Het besluit van Venezuela om goud te repatriëren volgt nadat Donald Trump afgelopen week een nieuwe ronde van sancties tegen Venezuela aankondigde. Het land gaat al jaren gebukt onder een enorme crisis waarbij het inflatiepercentage is opgelopen tot ruim 400.000 procent. Als gevolg hiervan is er sprake van een massale uittocht van Venezolanen die naar andere landen vluchten in de hoop op een beter leven.

Maduro heeft meerdere keren gewezen naar Washington als schuldige voor de malaise in zijn land. Volgens Maduro is Washington bezig met het voeren van een economische oorlog tegen Venezuela.

Sinds de turbulentie op de aandelenmarkten in oktober hopen beleggers op een mildere toon van de Federal Reserve. Gisteren was daar de gelegenheid voor aangezien Jerome Powell het beleid van de centrale bank uiteenzette.

De Fed besliste donderdagavond om de basisrente ongewijzigd te laten op 2 à 2,25 procent. Dit werd vantevoren ook verwacht door de markten. Desondanks hoopten de markten op een mildere toon met betrekking tot de visie van de centrale bank over de economie en eventuele hints over het monetaire beleid.

Powell stelde dat de Fed verwacht dat verdere geleidelijke verhogingen van de rente consistent zijn met een duurzame expansie van de economie, een sterke arbeidsmarkt én een inflatie dicht bij de doelstelling van 2 procent. De visie van de Fed is dus nagenoeg onveranderd ten opzichte van zes weken geleden.

Powell repte tijdens zijn toelichting met geen één woord over de recente correctie op de beurzen. Daarnaast trekt de Fed zich vooralsnog niks aan van de kritiek van Trump op het rentebeleid. De president van de VS stelt dat de hogere rente zorgt dat geld lenen duurder wordt wat een rem is voor de economische groei.

Reactie financiële markten

Financiële markten reageerden tamelijk kalm op het rentebesluit. De val van de dollar werd wel gestopt vanwege de uitspraken van Powell. De Greenback steeg ten opzicht van de euro met een 0,5 procentpunt. Ook de aandelenbeurzen daalden naar aanleiding van het rentebesluit van de centrale bank.

Indien de centrale bank zich aan zijn woord houdt dan kunnen we aannemen dat de Fed de rente in december zal verhogen. Ook voor 2019 worden er vooralsnog 3 renteverhogingen verwacht. De Fed heeft sinds het einde van het nulrentebeleid in december 2015 al acht keer de rente verhoogd. De centrale bank wil met deze geleidelijke verhogingen een oververhitting van de economie voorkomen.

Het is echter maar de vraag vraag of de centrale bank zal blijven vasthouden aan zijn plannen indien er een nóg grotere correctie dan die van oktober op de beurzen zal plaatsvinden.

De VVD wil af van contante betalingen boven de € 500. Volgens Kamerlid Foort van Oosten is dit een effectieve manier om zwart geld dwars te zitten. Door bedragen boven de € 500 euro verplicht te pinnen wordt het moeilijker om geld wit te wassen, aldus VVD’er van Oosten.

Cash is king

Volgens van Oosten is cash in de onderwereld king. Een hoop contant geld geeft status en macht. Uit een recent onderzoek door de Universiteit Utrecht blijkt dat er in Nederland op jaarbasis 16 miljard euro wordt witgewassen. Dat geld is voor 90 procent afkomstig van drugshandel en fraude.

Het plan is een nieuwe manier om criminelen te dwarsbomen.  “Ik denk dat het onvermijdelijk is om met elkaar de discussie aan te gaan om betalingen vanaf 500 euro standaard in Nederland te laten pinnen,” aldus van Oosten tegenover EenVandaag.

Contant geld

Al langer is er een ‘war on cash’ bezig in verschillende landen. Het ontmoedigen van cash geld wordt steeds gebruikelijker. In Spanje geldt bijvoorbeeld een limiet van €1.000 voor contante betalingen, terwijl je in Italië maximaal €1.000 per dag aan contant geld kunt opnemen bij de bank. Ook in Frankrijk is 2 jaar geleden het bedrag wat contant betaald mag worden verlaagd van €3.000 naar €1.000 per dag.

In Nederland zijn pinbetalingen zo ingeburgerd dat notabene De Nederlandse Bank zich zorgen maakt over het dalende gebruik van contant geld. 

Contant geld is namelijk niet alleen een middel voor criminelen. Het is ook een vertrouwd spaarmiddel en laatste strohalm wanneer je niet al je geld op een bankrekening wilt zetten. Zeker met de huidige spaarrentes willen mensen steeds meer contant geld aanhouden.

Daarnaast kiezen consumenten ook om privacyredenen voor contant geld. Zij willen geen ‘digitaal spoor’ achterlaten op hun bankrekening. Banken – en wat de Europese Unie met haar nieuwe richtlijn PSD2 betreft ook andere partijen – kunnen zien waar klanten waar, wanneer én hoeveel geld zij aan welk product, politieke partij of goed doel uitgeven. Welke Big Brothers gaan onze gangen na? DNB spreekt van ‘een gerechtvaardigd belang anoniem te willen blijven’.

Vannacht zijn de nieuwe sancties van de VS tegen Iran in werking getreden. Vanaf vandaag mag geen enkel land ter wereld, op een paar uitzonderingen na, nog Iraanse olie kopen of vervoeren. Landen die dit toch doen mogen geen zaken doen met de VS. Ook financiële transacties via het SWIFT-bankensysteem zijn door de VS verboden.

President Rohani van Iran reageerde vanochtend en stelt dat zijn land terecht is gekomen in een economische oorlogssituatie. Tegelijkertijd stelde hij dat het land, ondanks de opgelegde sancties, door zal gaan met de verkoop van olie.

De VS trokken zich in mei dit jaar terug uit het atoomakkoord dat in 2015 werd gesloten met Obama. Met de sancties willen de Amerikanen nu Iran dwingen opnieuw te onderhandelen over een deal, waarin nu ook het Iraanse raketprogramma wordt opgenomen. Daarnaast hoopt de VS dat het volk in opstand komt tegen de huidige regering. Adviseurs van Trump hebben meerdere keren al aangegeven dat ze de huidige Iraanse regering graag zouden zien vallen.

Door de dreiging van de sancties is de inflatie in Iran in de afgelopen maanden enorm toegenomen. Iran hoopt nu dat andere partijen zoals Europa, China en Rusland het land te hulp zullen schieten, aangezien die hebben aangegeven de nucleaire deal van 2015 in stand te willen houden.